Aziatische modderkruiper

Hoe herken ik de Aziatische modderkruiper?

Net zoals andere modderkruipers is de Aziatische ofwel Chinese modderkruiper (Misgurnus anguillicaudatus) lang en slank zoals een slang of aal. In het wild kunnen ze tot 30 cm lang worden, maar in gevangenschap wordt deze soort slechts 15 cm. Hun kleur kan variëren van lichtbruin of grijs met een lichte kleur onderzijde en van olijfgroen tot geel.

Aziatische modderkruiper leeft overdag ingegraven in de modder, ‘s nachts jaagt ze in de bodem op allerlei ongewervelden zoals algen, slingerwormen en andere waterorganismen. Om bij hun voedsel te kunnen, zitten er drie sets weerhaken rondom de bek. Hiermee kan de modderkruiper door kiezelstenen en slib ziften. Verder gebruikt de Aziatisch modderkruiper de weerhaken ook om zichzelf in te graven en verbergen in het slib uit verdediging of nervositeit.

Aziatische modderkruiper lijkt veel op de grote modderkruiper (Misgurnus fossilis), die inheems is in Europa. Grote modderkruiper heeft duidelijke lengtestrepen op het lichaam, de Aziatische modderkruiper heeft dat niet. Een tweede verschil is de aanwezigheid van een zwarte stip onderaan de staartvin bij de Aziatische modderkruiper. Bij de grote modderkruiper ontbreekt deze zwarte stip.

Klik op de afbeeldingen om ze te vergroten.

Herkomst – Waar komt de Aziatische modderkruiper vandaan?

Van oorsprong komt de Aziatische modderkruiper voor in Oost-Azië, van Siberië tot het noorden van Vietnam en Japan. De soort is over de hele wereld geïntroduceerd als aquariumsoort, van Azië tot Australië en van Europa tot Amerika. Ook het gebruik van als aasvis in de sportvisserij en menselijke consumptie spelen een grote rol in de wereldwijde introducties van de soort.

Verspreiding – Waar komt de Aziatische modderkruiper voor?

In zijn oorspronkelijke habitat komt de Aziatische modderkruiper vooral voor in mangrovemoerassen langs meren en rivieren. In gebieden waar de soort is geïntroduceerd komt de modderkruiper ook voor in moerassen, vijvers, plassen en rijstvelden. Stilstaand of langzaam stromend water en een modderige bodem hebben de voorkeur. Aziatische modderkruipers kunnen bovendien overleven in water met een slechte waterkwaliteit en lage zuurstofconcentraties.

Vestiging van de Aziatische modderkruiper in Nederland lijkt een voldongen feit. In 2012 werd de soort voor het eerst waargenomen in Nederland, in de Tungelroyse beek in Limburg. Sindsdien heeft zich een omvangrijke populatie kunnen vormen die zich succesvol voortplant. Kolonisatie van, en verspreiding naar, nieuwe beken en rivieren is inmiddels al begonnen. De verwachting is dat deze trend zich door zal zetten in de toekomst.

Risico’s - Wat zijn de problemen?

Door ruimte- en voedselcompetitie concurreert de modderkruiper met inheemse soorten, zoals grote modderkruiper. Dit geldt met name voor kleine, geïsoleerde wateren, waar de aanwezigheid van Aziatische modderkruiper kan leiden tot grote veranderingen in aquatische ecosystemen. Het dieet van de Aziatische modderkruiper (schaaldieren, insecten en wormen) overlapt met dat van sommige inheemse vissoorten, waaronder grote modderkruiper. Hierdoor kunnen significante afnames in de aantallen macro-ongewervelden ontstaan. Bovendien jaagt de Aziatische modderkruiper op viseieren, wat kan leiden tot een afname van (inheemse) vissoorten.

Een tweede probleem is het risico op hybridisatie (kruisen). Uit laboratoriumproeven is gebleken dat Aziatische modderkruiper kan kruisen met andere modderkruipersoorten. Deze hybriden zijn vaak niet vruchtbaar en sterven op zeer jonge leeftijd. Kruisingen met kroeskarpers leverden in sommige gevallen potentieel vruchtbare nakomelingen op. Het is nog onbekend of de Aziatische modderkruiper in een meer natuurlijke omgeving kan kruisen met inheemse (modderkruiper)soorten.

Ten slotte, Aziatische modderkruiper is, als gastheer, verantwoordelijk voor de verspreiding en vestiging van verschillende kieuw- en vinparasieten en parasitaire platwormen.