Organische stof
De uitkomsten uit dit onderzoek dragen bij aan de ontwikkeling van praktische maatregelen voor beter organisch stofbeheer in de bodem. Zowel de organische stof in de bodem als de organische stof die wordt aangevoerd met mest, gewasresten en groenbemesters worden onderzocht en gekarakteriseerd.
- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de Video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan
Inleiding
Organische stof speelt een centrale rol in het functioneren van de bodem. Zowel in relatie tot voedselproductie als tot andere bodemdiensten, zoals (minimale) emissies, koolstofopslag, waterbeheer en biodiversiteit. Deze diensten worden mede gestuurd vanuit de hoeveelheid en het soort organische stof in de bodem en door datgene wat naar de bodem wordt aangevoerd. Eigenschappen van organische stof als afbreekbaarheid, C:N verhouding of voorbewerking (bijv. anaerobe vergisting of compostering) spelen hierbij een belangrijke rol. Het onderzoek binnen dit thema richt zich op vragen rond de benodigde omvang en kwaliteit van zowel de organische stof in de bodem als de aanvoer van organische stof naar de bodem voor de verschillende diensten. Er wordt ook de link gelegd met TAP Soil, een Europese samenwerking op gebied van onderzoek naar ‘organic matter sequestration in soils’. Kennis over koolstofopslag uit de projecten van de PPS Beter bodembeheer worden ingebracht in deze Europese samenwerking en vice versa.
Werkwijze
In dit thema werken we aan:
- Inzicht in de huidige situatie in (het verloop van) kwantiteit en kwaliteit van organische stof bij verschillende grondsoorten en grondgebruik in Nederland.
- Inzicht in de korte- en lange termijneffecten van aanvoer van diverse soorten en hoeveelheden organische stof op bodemkwaliteit (o.a. bodemleven, koolstof- en stikstofpools in de bodem), opbrengst, emissies (o.a. stikstofuitspoeling, broeikasgasemissies) en efficiënties (o.a. stikstofefficiëntie).
- Adviezen over de meest geschikte organische stof aanvoer en hoeveelheid en het optimale organisch stofgehalte voor verschillende grondsoorten, grondgebruik en functies (ecosysteemdiensten).
- Actualisatie van kengetallen om de aanvoer van organische stof via gewasresten en mest en de afbraak van organische stof te karakteriseren. Kunnen organische stofbronnen geclassificeerd worden op hun verhouding EOS/N en EOS/P?
Projecten
- ‘Toestand bodemorganische stof in de akkerbouw in Nederland’: Analyse van de trends van organische stofgehalten in de bodem aan de hand van meetseries en modelberekeningen.
- ‘Kengetallen Effectieve Organische Stof’: Actualiseren van kengetallen rond effectieve organische stof (EOS) van gewasresten, groenbemesters en organische mest in samenwerking met andere projecten.
- ‘Indicatoren voor organische stof’: testen en evalueren van diverse organische stofmetingen om beter zicht te krijgen op de kwaliteit van organische stof in de bodem.
- ‘Organische inputs voor een hogere N-benutting’: in pottenproeven wordt gekeken naar de effecten van diverse organische stofbronnen met verschillen in afbreekbaarheid en C/N-verhouding op stikstofefficiëntie.
- ‘Effecten van organische stof op bodem en ecosysteemdiensten’: Door middel van analyse van gegevens uit de lange termijn systeemproeven wordt gekeken naar de effecten van organisch stofbeheer op koolstofopslag, stikstofverliezen en stikstofefficiëntie en naar de effecten van niet-kerende grondbewerking op de organische stof- en stikstofdynamiek in gronden.
- ‘Mest als kans’: In dit onderzoek gaat het om de evaluatie van de méérjarige effecten van verschillende typen organische stof op de bodemvruchtbaarheid en opbrengststabiliteit op de lange termijn. Het lange termijn proefveld Mest als Kans wordt hiervoor geëvalueerd.
De resultaten van het onderzoek vindt u terug in de nieuwsberichten en publicaties.
-
Bodemgezondheidproef: Effect van maatregelen en teeltsystemen op milieuaaltjes
- Uit de bodemgezondheidproef is gebleken dat het toepassen van diverse bodemmaatregelen effect heeft op het bodemleven en dat dit terug te zien is in... -
Kennisdag PPS BBB gemist?
- Op 8 februari vond de kennisdag van de PPS Beter Bodembeheer plaats. Bekijk hier de presentaties en lees korte verslagen van alle sessies. -
Meld u nu aan voor de online kennisdag van de PPS Beter Bodembeheer 8 februari!
- Op 8 februari organiseert de PPS Beter Bodembeheer een online kennisdag. In de afgelopen circa 10 jaar is er in opeenvolgende PPS-en veel kennis... -
Verschillen organische stofbalans groot binnen regio’s, dus handelen boer bepalend
- Telers zijn, waar ze ook in Nederland zitten, in staat om voldoende effectieve organische stof aan te voeren. Volgens Wieke Vervuurt en Marjoleine... -
Highlights uit de PPS Beter Bodembeheer 2021
- Begin 2021 is hard gewerkt aan het beschikbaar maken van resultaten uit de PPS Beter Bodembeheer die van 2017 t/m mei 2021 liep. Uit de vele...
Sleutelpublicaties
Hieronder treft u de belangrijkste publicaties vanuit het thema Organische stof
Geel, W. van, J. de Haan, M. Hanegraaf & R. Postma, 2019. Doorontwikkeling classificatieschema organische-stofrijke meststoffen. Deskstudie in het kader van de PPS Beter Bodembeheer / Effecten van organische stof. Wageningen Research | Open Teelten, Lelystad. Rapport WPR-project 3750384500, 58 pp.
Berge, H.F.M. ten; Schroder, J.J. ; Olesen, Jørgen Eivind ; Giraldez Cervera, J.V. (2017). Preserving agricultural soils in the EU. Research for AGRI Committee. Brussels: European Parliament 135p.
Meijering, L (2018). Bodem sturen met mestkwaliteit. Boerderij 103 – no 26 (27 maart 2018) p. 72-75.
Publicatie overzicht
Kijk voor een volledig overzicht van publicaties op Publicaties - Organische stof.
| Nr | Korte titel | Projectleider | Looptijd | Onderzoekspartijen |
|---|---|---|---|---|
| 1a.1 | Toestand bodemorganische stof in de akkerbouw in Nederland | Marjoleine Hanegraaf | 2020 | WUR |
| 1a.2 | Kengetallen Effectieve Organische Stof | Marjoleine Hanegraaf | 2020 | WUR |
| 1a.3 | Indicatoren voor organische stof | Marjoleine Hanegraaf | 2020 | WUR |
| 1a.4 | Organische inputs voor een hogere N benutting | Hein ten Berge | 2017-2020 | WUR |
| 1a.5 | Effecten van organische stof op bodem en ecosysteemdiensten | Marjoleine Hanegraaf | 2017-2020 | WUR, LBI |
| 1a.6 | Mest als kans | Chris Koopmans | 2017-2018 | LBI |
Onderzoekspartners (uitvoering)
Wageningen University & Research | Open Teelten
Janjo de Haan
Louis Bolk Instituut
Chris Koopmans
Overige Partners
BO-Akkerbouw
Edwin de Jongh
LTO Nederland
Michael van der Schoot
NAV
Aleid Dik
Van Iperen B.V.
Conno van Dam, Marianne Hoogmoed
NAO
Jan Gottschall
AVEBE
Jans Klok
Agrifirm
Karin Oonk
CZAV
Lieke Beezemer, Ton Hendrikx
Eurofins-Agro
Petra van Vliet
Suikerunie
Pieter Brooijmans
BVOR
Anneleen Rotering
Vereniging afvalbedrijven
Tim Brethouwer