Het ABS-loket Nederland geeft richtlijnen voor het verkrijgen van genetische bronnen in Nederland en in het buitenland, biedt achtergrondinformatie over internationale regels en Nederlands beleid, en verklaart veelgebruikte termen. Deze informatie is relevant voor alle individuen, organisaties (inclusief universiteiten en andere onderzoeksinstellingen) en bedrijven die genetische bronnen gebruiken.
Voor algemene vragen kunt u mailen naar NagoyaNL@wur.nl
ABS is de internationaal gebruikte afkorting voor Access and Benefit-Sharing (‘toegang en verdeling van voordelen’). Deze term heeft betrekking op de internationale en nationale regels voor het verwerven en gebruiken van genetische bronnen en traditionele kennis, en het verdelen van de voordelen uit dit gebruik tussen leveranciers en gebruikers.
Het Nagoya Protocol, gericht op het verschaffen van een transparant wettelijk kader voor ABS, is op 12 oktober 2014 in werking getreden. In de Europese Unie is het Nagoya Protocol van kracht geworden op basis van Verordening (EU) 511/2014, die op dezelfde datum in werking is getreden. Op 27 augustus 2016 is een Leidraad gepubliceerd door de Europese Commissie over het toepassingsgebied en de kernverplichtingen van Verordening (EU) 511/2014.
Tot enkele decennia geleden was het heel gewoon om levende organismen te verzamelen en naar andere landen mee te nemen: zaden en planten werden beschouwd als publiek bezit, en dieren konden van hun eigenaar worden gekocht voor fokdoeleinden. Er golden geen verplichtingen of beperkingen voor het gebruik van het genetische materiaal van deze organismen. Deze praktijk is veranderd door het toegenomen besef dat genetische bronnen reële dan wel potentiële waarde hebben, en omdat er steeds vaker intellectuele eigendomsrechten worden gevestigd op producten die ontwikkeld zijn uit natuurlijke organismen en hun genetisch materiaal. Hierdoor beroepen landen zich steeds vaker op hun rechten met betrekking tot hun genetische bronnen, en eisen ze dat deze bronnen niet zonder hun toestemming mogen worden verkregen of gebruikt. Dit is de context die geleid heeft tot internationale afspraken op het gebied van ‘toegang en verdeling van voordelen’ (Access and Benefit-Sharing, ABS). Als gevolg hiervan kunnen planten, dieren en micro-organismen niet langer zomaar worden verzameld en meegenomen: er moet nu vaak toestemming zijn van het land waarvan een gebruiker de genetische bron wil verkrijgen, en de voordelen uit het gebruik van genetische bronnen moeten worden gedeeld. Deze website licht de praktische gevolgen van ABS verder toe.
