New Dawn Bio maakt een stukje hout in het lab

Het eerste stukje hout, een soort mini-postzegel, is klaar. Het plakje oogt fragiel, maar zou net zo stevig moeten zijn als houtweefsel van een boom. Met dit stukje hout zetten systeembioloog Tom Clement en celbioloog, en WUR-alumnus, Ruben van Spoordonk een belangrijke stap richting het fabriceren van houten producten zoals tafels en stoelen zonder een boom te laten groeien. De vraag rijst dan waarom je hout direct uit houtcellen zou willen maken, in plaats van uit een boom?

‘Waarom zou je een heel organisme groeien als je maar een klein gedeelte gebruikt?’, kaatst Clement de vraag terug. ‘Daar begon ik tijdens mijn studie Bioinformatica en systeembiologie over na te denken. Het is toch gek om rechthoekige planken te maken uit een ronde boomstam. Je kunt de boom niet vierkant maken, dus dan zul je cellen moeten kweken om hout van te maken. Iets vergelijkbaars gebeurt al bij het ontwikkelen van kweekvlees, cellulaire melk en kaas. Wij trekken dat idee naar de wereld van planten. Van één cel naar ’s werelds grootste bos. Dat is waar we naar toe willen.’

Maar welk probleem los je daarmee op?

‘Als je hout kunt maken zonder bomen te laten groeien, dan kun je problematische ontbossing en mensenrechtenschendingen tegengaan. Het idee is dat we straks materialen bouwen met stoffen die we volledig onder controle hebben. Voeg je bijvoorbeeld meer houtvaten toe dan vezels, dan wordt het materiaal lichter. We gaan dus zelf aan de knoppen draaien. Je kunt dan hout maken dat moeilijk verkrijgbaar is, of dat in de natuur helemaal niet bestaat.’

Hoe maak je dan uit losse plantencellen een houten product?

‘Het begint met zaailingen die groeien op gelei. Daar halen we specifieke cellen uit die in een oplossing met voedingsstoffen en groeihormonen uitgroeien tot een klompje cellen. Vervolgens laten we die cellen differentiëren tot dezelfde soorten cellen die je in hout vindt, zoals houtvaten en vezels. Over hoe je dit doet, was al veel bekend in de wetenschap. Het afgelopen jaar hebben we met die kennis in het laboratorium een soort bibliotheek aangelegd met houtcellen van zes verschillende soorten bomen.’

Losse cellen zijn nog geen houten plank

‘Die cellen gaan we eerst verder vermeerderen en vervolgens gebruiken we een nieuwe techniek om de cellen aan elkaar te plakken in een bepaalde vorm. We maken dus houtweefsel uit die losse cellen. Dat lukt nu goed genoeg om dat eerste stukje hout te kunnen maken. We werken verder aan de techniek tot we een houten product hebben, zoals een tafelblad.’

Wat zijn de volgende stappen?

We zijn volop bezig om het businessmodel goed neer te zetten, ook met hulp van de Wageningse accelerator StartLife. In een programma van deze stichting voor ondersteuning van Food & Agritech-startups, zaten we met andere startende ondernemers van over de hele wereld. We werkten samen met coaches verder aan een scherpere boodschap en een gedegen financieel plan voor de toekomst. Zo’n pad naar de toekomst moet je goed uitstippelen om investeerders aan te trekken, want de potentiële markt voor dit soort houten producten is bizar groot.’

‘In de praktijk zijn we vooralsnog veel in het lab te vinden om de technologie verder te ontwikkelen. Dat doen we hier op de Wageningen Campus, ook in samenwerking met onze adviseurs van de universiteit, zoals moleculair celbioloog Tijs Ketelaar. Daarna zijn we van plan om een productiefaciliteit op te zetten. Dat willen we het liefst ook niet al te ver hiervandaan. Uiteindelijk wordt de houtproductie een licentiemodel voor de methode en materialen. Dat kan straks overal ter wereld plaatsvinden.’