Upstream foods: Vis die op land gemaakt is

Wat doet Upstream precies en voor wie?

Upstream foods ontwikkelt gecultiveerde, oftewel cell-based vis. Dat betekent dat wij vis maken door van 1 stamcel, heel veel cellen te maken. Het begint bij het nemen van een biopt van de vis. Van deze cellen maken we heel veel stamcellen, en vervolgens vetcellen. Op deze manier kan een enkele visontzettend veel mensen voeden. De vetcellen combineren we met plantaardige eiwitten. Een vis bevat namelijk vet- en spierweefsel. Die plantaardige eiwitten in combinatie met onze gekweekte vetcellen geven onze vis eenzelfde smaak en mondgevoel als echte vis. Onze slogan is dan ook ‘Seafood without a catch’ oftewel duurzame vis zonder de nadelen van de huidige vis, of die nou wild of gekweekt is. En gezond, want deze vis bevat geen micro-plastic, zware metalen of antibiotica. Kortom vis zonder nadelen.

Wat is de achtergrond van de mensen die bij jullie werken?

Ik kom zelf uit de biomedische wetenschap, waar voor het testen van medicatie op weefsels met de 3D-printtechniek wordt gewerkt. Na een MSc Biofabrication in Utrecht ben ik mij samen met de medeoprichters van Upstream foods gaan focussen op vis. Eugene Golov heeft een business achtergrond en Kylie van Deinsen-Hesp, heeft haar PhD gedaan op het gebied van ‘marine cellijn ontwikkeling’ hier in Wageningen. Zo combineren we onze kennis op het gebied van tissue engineering (red. weefsel techniek), ondernemerschap en marine cellijnen.

Onlangs hebben we ook een ervaren celbioloog aangetrokken: Afif Grazette, afkomstig uit Barbados. We zijn ontzettend blij dat hij vanuit Duitsland naar Wageningen is verhuisd om ons team te komen versterken.

Wat maakt dat jullie gevestigd zijn op Wageningen Campus?

Kylie heeft haar PhD in Wageningen gedaan en was bekend met de labfaciliteiten op de campus. Op dit moment huren we in Radix labruimte van het departement Dierwetenschappen van ASG. We zijn wel hard op zoek naar grotere labruimte in de regio Ede-Wageningen waar wij food- en biotech processen kunnen combineren.

De technieken die wij gebruiken worden al veel toegepast in de onderzoekswereld en de farmaceutische industrie, maar nog bijna niet in de productie van voedsel. Wij geloven erin dat cell-based producten een grote rol gaan spelen in de toekomst. Daarbij gaan we voor een kwalitatief goed hybrideproduct, gemaakt van visvetcellen en plantaardige eiwitten. Zo dragen we bij aan een meer duurzame manier van voedsel produceren onder het motto ‘Better Fat, Better Food, Better Future’.

Het maken van het product staat nog in de kinderschoenen en vraagt veel tijd, geld en onderzoeksfaciliteiten. Er zijn wereldwijd wel meerdere bedrijven hiermee bezig maar er is nog geen gecultiveerde vis op de markt. Nu werken we nog samen met die andere bedrijven, omdat we elkaar nodig hebben. We moeten de krachten bundelen, want zonder elkaar kunnen we geen industrie vormen op dit gebied. Op de langere termijn zal de concurrentie toenemen.

En als oprichters van Upstream foods hebben we deel kunnen nemen aan een programma van StartLife. Ze hebben ons enorm op weg geholpen, en de deur geopend richting de voedselindustrie. Omdat we vanuit een biotechnologische achtergrond een voedselproduct willen maken, is het voedsel-ecosysteem hier op de campus extra waardevol.

Werken jullie samen andere (startende) bedrijven op de campus?

We zitten hier in de buurt van veel grote bedrijven zoals Unilever, Yilli en CJ Foods. We kunnen elkaar gemakkelijk spreken bij een kopje koffie. StartLife is daarbij wel de spin in het web, dat is fijn. Als wij zeggen waar we naar op zoek zijn, kennen zij de mensen waarbij we aan kunnen kloppen. Dat hebben we in dit stadium zeker nodig.

Maken jullie gebruik van de faciliteiten op de campus?

We hebben geen vaste kantoorruimte, maar werken vanuit huis. Wel zo Agile voor een startup, maar ook daarom kunnen een verbindende factor als StartLife goed gebruiken. Zo kunnen we gebruik maken van de bestaande kennis van WUR. Alhoewel het ons verbaasd dat er nog weinig onderzoek is gedaan naar specifiek cell-based vis. Er is wel veel kennis op het gebied van biotechnologie en op het gebied van aquacultuur. Daar kunnen wij ook gebruik van maken.

Zijn er nog wensen met betrekking tot de campus?

In dit nog beginnende stadium zou het voor ons mooi zijn als er flexibele labruimte en kantoorruimte te huur zou zijn. Niet veel en ‘fancy’, maar vooral ook om in de beginstadia even iets uit te proberen. Nu moesten we zoeken naar een deellab. Dat is in ons geval gelukt in Radix, maar het enige alternatief is labruimte huren voor vijf jaar, waar je vervolgens zelf alles nog in moet zetten. Dat is voor beginnende start-ups niet haalbaar. Ik denk dat gedeelde en flexibele labruimte voor meerdere startups ontzettend waardevol zou zijn.

Wij hebben straks ook een bioreactor nodig om ons concept te testen. Ik hoop dat die in de toekomst hier in Wageningen beschikbaar is.

Hoe zien jullie de toekomst op de campus?

We zijn alles nu nog op zeer kleine schaal aan het onderzoeken en aan het testen. Verder in de toekomst, zeg over vijf jaar, hoop ik dat we ons eerste product op kleine schaal op de markt hebben. Veel hangt ook af van wettelijke goedkeuring van de door ons ontwikkelde vis als ‘voedselproduct’. Dat kost ook een hoop tijd. Of wij in Wageningen kunnen blijven hangt ook af van de beschikbaarheid van scale up faciliteiten die we in de toekomst nodig zullen hebben. Voor zover we nu weten, zullen we daarvoor moeten uitwijken naar Delft of Denemarken.

Onze stip op de horizon is een ‘pilot plan set up’ die we in vijf jaar hopen te realiseren. Daarmee kunnen we testen of het ons lukt om ons duurzame product in productie te brengen: Vis die op land gemaakt is.

Noot van de redactie:

Gedeelde onderzoeksfaciliteiten

Het Wageningen Campus & Facilities-team van WUR onderzoekt samen met partners de mogelijkheden om dergelijke (gedeelde) onderzoeksfaciliteiten op de campus toe te voegen. Zodat innovatieve kleine bedrijven, waaronder start-ups, gemakkelijker en goedkoper toegang hebben tot de benodigde innovatiefaciliteiten.